सुध्रेला त वायुसेवा निगम
सन्तोष पोख्रेल
समाचार टिप्पणी
नेपाल वायुसेवा निगमको इतिहासमा यो वर्ष दुईवटा महत्वपूर्ण घटना भए । पहिलो निगमले यही वर्ष जुन महिनामा फ्रान्सेली कम्पनी एयरबससँग अन्तराष्ट्रिय उडानका लागि दुइवटा ठूला जहाज किन्ने सम्झौता गर्यो । दोश्रो निगमले यही बिहिवार चीनसँग एकैपटक ६ वटा जहाज खरीदको सम्झौता गरेको छ । निगमको इतिहासमै यति ठूलो सम्झौता भएको यो पहिलोपटक हो ।
चरम राजनितिकरण र व्यवस्थापकीय लपारवाहीका कारण राष्ट्रिय ध्वजावहाकको मान र शानको समेत अपमान गर्दै आएको निगमलाई फेरि आप्mनो गुमेको शान र मान फिर्ता गर्ने सुनौलो मौका जुरेको छ ।
निगमको जहाज खरीद सम्झौता
# सन १९७७ मा एउटा र सन १९७८ मा एउटा गरी हालसम्म जम्मा दुई वटा बोइङ्ग ७५७ खरिद गरेको थियो ।
# असार १३ , २०७० मा निगम र एयरबस निर्माता कम्पनीबीच दुई वटा न्यारोबडी एयरबस ए ३२०–२०० खरिद गर्ने सम्वन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर ।
# खरिद गरिने दुवै विमान सन २०१५ मा एयरबसले उपलब्ध गराउन
# यी विमानका अंकित मू्ल्य ७५ मिलियन अमेरिकी डलर प्रति विमान तोकिएको छ ।
# मंसीर १३, २०७० मा चिनियाँ जहाज ल्याउन साढे ६ अर्बको सम्झौता
#नयाँ सम्झौतापछि चीनले ५८ सिट क्षमताको मोडर्न आर्क्ु ९एमए०–६० मोडेलका दुई र १९ सिटयुक्त वाई१२—ई मोडेलका चार जहाज दिनेछ । तीमध्ये एउटा एमए–६० र एउटा वाई १२–ई अनुदानमा तथा बाँकी एउटा एमए–६० र तीनवटा वाई१२–ई सहुलियत ऋणमा दिनेछ ।
जहाज अभावको समस्या देखाउँदै निगमको कन्तबिजोगको जिम्मेवारीको नलिने निगमको व्यवस्थापकीय नेत्तृत्वले यी जहाज पाएपछि चाहिं कस्तो रवैया अपनाउला भन्नेमा अहिले धेरैको चासो छ । अन्तराष्ट्रिय उडानको एकमात्र नेपाली खेलाडी निगमले एयरबसका दुई जहाज सन २०१५ मा आउनुअगावै ६ वटा चिनियाँ जाहजको व्यवस्थापन र सञ्चालन कसरी गर्छ । त्यसलदे पनि निगमको सुधारको आँकलन गर्न सकिनेछ । विहिवार भएको सम्झौतामा दुइटा जहाज ३ महिनामै र बाँकी जहाज ९ महिनाभित्रै आइपुग्ने निगमका महाप्रबन्धक मदन खरेलले बताएका छन । अहिले जहाज अभावका कारण निगमको मुख्य बजार हिस्सा बुद्ध, यति, तारा र सिम्रिक एयरले कब्जा गरिसकेका छन । यस्तोमा आन्तरिक उडानका लागि निगमका ६ वटा जहाजले यी कम्पनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्नेछ । अबको नौ महिनाभित्र निगमससँग आन्तरिक उडान गर्न ६ वटा चिनियाँ र हाल भएका चारवटा ट्विनअटर गरी १० जहाज हुनेछन ।
चिनियाँ जहाज आएपछि निगमको आन्तरिक उडान र एयरबसको जहाज आएपछि अन्तराष्ट्रिय उडानमामा कायापलट हुने भनिए पनि मुख्य कुरा व्यवस्थापन र सञ्चालनको सही रणनिति आवश्यक रहनेछ । जहाजमात्र भएर कम्पनी सफल हुँदैन भन्ने कुरा निगमको विग
तले पनि देखाउँछ । जहाज हुँदाहुँदै पनि सही रणनिति र व्यवस्थापन नहुँदा निगम अहिले यो अवस्थामा खुम्चिनुपरेको हो ।
नेपाल वायुसेवा निगमलाई अहिले यात्रुले हेर्ने दृष्टिकोण परिवर्तन गर्नु सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो । आन्तरिक र अन्तराष्ट्रिय दुवै उडानमा समयमा उडान नभर्ने, सुविधामा ध्यान नदिने तथा यात्रुसँग उपयुक्त व्यवहार नगर्ने सम्मका कमजोरी निगमले सुधार गर्नुपर्नेछ । आप्mनो देशको ध्वजावहाक चढदा गौरव महसुस गर्ने नेपाली यात्रुका लागि कुनै बेला रेडियो नेपालमात्र सुन्नु पर्ने बाध्यता एफएम रेडियोले अन्त्य गरिदिएझै अहिले आन्तरिक र अन्तराष्ट्रिय उडानमा सुविधायुक्त छनौटका अवसर छन । चार दशक अघिको बजार हिस्सा फर्काउन अब निगमले जहाज मात्र थपेर पुग्दैन । आप्mनो व्व्यस्थापन, कर्मचारीका लागि उपयुक्त तालिम र सिप तथा सञ्चालन प्रक्रियामा पुरै परिवर्तन गर्नुपर्छ । निगमको अभिभावक रहेको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयका सचिव तथा निगम सञ्चालक समितिका अध्यक्ष समेत रहेका शुशील घिमिरेले निगमको सुधारको लागि व्यवस्थापकीय तथा सामयिक परिवर्तन गर्नेपर्ने बताउँदै आएका छन । घिमिरेकै सक्रियतामा एयरबस र चिनियाँ जहाज आउने सम्झौता सम्पन्न भएकाले पनि अब निगम सुधे्रला कि भन्ने सबैको अपेक्षा छ । हेरौं जहाज हुँदाको निगम कस्तो होला ।
TOURISM TIMES 